DEHB; Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu demek. Belirtileri dikkatsizlik veya hiperaktivite olarak kendini gösterir ve çoğu çocuk bu belirtileri gösterir.
Çocuklarda DEHB’in farkına varmak kolay olsa da, yetişkinler için aynı şeyi söyleyemiyoruz. Çoğu yetişkin DEHB’li olduğu halde bunun farkında değil, çünkü teşhis konmamış. Pek çok yetişkin, DEHB’le mücadele ederken, sahip olduğu bozukluğun, neyle savaştığının farkında bile değil. Bu da hem çevresindeki kişilerle ilişkilerinde yıpranmaya sebep oluyor, hem de kişinin kendinden mutsuz olmasına…
Çocuklarda ve gençlerde yaygın olarak gözüken bu bozukluk, yetişkinlerde kendini farklı şekillerde gösteriyor. DEHB’li kişiler sosyal ilişkilerinde ve iş yerlerinde çeşitli problemler yaşıyor. Çocukken hiperaktivite şeklinde açığa çıkan DEHB, yetişkinlerde tez canlılık, konsantrasyon eksikliği, unutkanlık vb. belirtilerle kendini gösteriyor.
Bir yetişkinseniz ve normal akışında gitmeyen bir şeyler varsa, daima bir tedirginlik içerisindeyseniz, sebebi DEHB olabilir. İşte 10 belirtisi:
- Organizasyon Sorunları: DEHB’li ebeveynler, yetişkin sorumluluklarını yerine getirmekte güçlük çekerler. Çocuklar, iş, faturalar… Bu tip görevleri yerine getirirken, organizasyon sorunu yaşayabilir, her şey çocukken olduğundan daha problemli, zor bir hale gelir.
- Trafikte Dikkatsizlik: DEHB’li yetişkinler, dikkat eksikliği yaşadıklarından trafikte de tehlike çemberiyle yol alır. Hız cezası alma, trafik kazalarına sebebiyet verme ve ehliyetlerini kaybetme oranları yüksektir. Bir arkadaşınız arabayı sürerken siz, koltuğun arkasında tedirginlikle gidiyorsanız, belki arkadaşınız bir DEHB’lidir.
- Dertli Tasalı Evlilikler: Aslına bakılırsa çoğu evlilikte sorunlar yaşanmaktadır. Bu yüzden DEHB’e suç atmamak gerek. DEHB’in evliliğe etkisi ise, konsantrasyon eksikliği bulunan DEHB’li eş, partnerini dinlemekte güçlük çekecektir vb. tavırlarından dolayı sanki, DEHB’siz eş önemsenmediğini düşünebilir. Oysa ki bu bir sağlık sorunu. Ya da siz DEHB’liyseniz, eşiniz üzgün ya da sinirliyken, sebebini bilmeksiniz kendinizi suçlu hisseder, kendinize kızabilirsiniz. İletişim sorunları ilişkiyi her zaman kötü etkiler.
- İş Hayatında Dikkat Eksikliği: DEHB’li yetişkinlerin dikkatini uzun süre bir noktada toparlamaları zor olur. Günümüzün hızla akıp giden dünyasında, koşuşturmaya ayak uydurmakta zorlanırlar, kalabalık, yüksek sesli ofislerde, performans düşüklüğü yaşayabilirler. Aslında DEHB’li bir kişide zekâ sorunu yoktur. İş yerlerinde görevlerini bitirmekte zorlanırlar, mailler, telefonlar birbirine girer.
- Dinleme Becerilerinde Zayıflık: Uzun iş toplantıları onları sıkar, ara verip çıkabilirler. Yapmaları gereken bir işi unutabilirler, çünkü dinlerken bir sorun yaşamış olabilirler. Başka birini dinlerken, kesintiler meydana gelebilir, dinlemekte iyi değillerdir.
- Sürekli Huzursuzluk: Çoğu zaman kendilerini rahat hissetmez, diken üstünde otururlar. Çocuklarda hiperaktivite ile kendini gösteren DEHB, yetişkinlerde farklı şekillerde kendini gösterir. Bir yetişkin olarak duvara tırmanmazlar fakat çoğu zaman rahat da gözükmezler, gergin ve sinirli bir halleri vardır.
- Bir Göreve Başlarken Sorunlar: DEHB’li çocuklar nasıl ödevlerini yapmak istemezler, mızmızlanırlar ve yapmazlar, yetişkinler de herhangi bir işe başlarken güçlük çekerler. Her işi ertelerler, bu huyları genellikle, evliliklerine, arkadaşlıklarına ve mesleki yaşamlarına da zarar verir.
- Geciktirme: Bunun için pek çok sebepleri vardır. Öncelikle DEHB’li yetişkinler, yapılması gereken bir işe giden yolda dikkatlerini toplayamıyorlar. Arabanın yıkanması gerektiğinin ya da biten benzinin farkına varıyorlar fakat bunu halletmek için harekete geçmekte güçlük çekiyorlar. Aynı zamanda o işin yapılması için gereken zamanı hafife alma eğilimleri oluyor, yani o iş uzun sürecek, önemli bir görev mi, yoksa küçük bir ev tamiratı mı fark etmiyor. Sorunları zordan kaçmak değil, gerçekten iş ne olursa olsun, geciktirmek, başlayamamak ve dikkat eksikliği.
- Öfke Patlamaları: DEHB’li yetişkinler genellikle duygularını kontrol etmekte sorunlar yaşarlar. Küçük bir problemde aniden sinirlenip, kızar, akabinde aynı hızda sakinleşirler. Öfke, parladığı hızda yok olma eğilimindedir.
- Öncelikleri Belirlemede Problemler: DEHB’li yetişkinler, sıklıkla bir işin son tarihin kaçırabilir, unutabilir. Basit işlere öncelik verip, daha önemli yükümlülüklerini yerine getirmeyi erteleyebilir. Önemsiz işler üzerinde saatler harcarken, asıl önemli olan işi kaçırabilir.
Bu belirtilerden birkaçına sahipseniz, bir uzmana görünmenizde fayda var. Sürekli bir koşturmanın içinde yarış halindeyken, depresyona girmeden bir uzmandan destek almak hem kendiniz hem sizi sevenler için önemli ve gerekli.
