İsveç, kadın haklarının en üst seviyede olduğu ve toplumsal cinsiyet eşitliğini en ciddiye alan ülke.
İsveç’teki bazı anaokullarında yeni bir sisteme geçildi. Çocuklara cinsiyetsizliği öğretmeyi amaçlayan bu sistemle, öğretmenler cinsiyet farklılığından gelen belirli davranış kalıplarını yok etmeyi amaçlıyor. Elbette bununla ilgili uzun vadede fayda sağlayıp sağlamayacağı konusunda şüpheler var.
Bir çocuk doğduğu andan itibaren ne renk giyineceği, hangi oyuncaklarla oynayacağı ve toplumda cinsiyetine göre nasıl davranacağı belirlenmiş bir şekilde yaşıyor. İşte İsveç’teki bazı okullar bu kuralları yıkmaya karar vermiş. Amaç, toplumsal cinsiyet normlarını ortadan kaldırmak.
İsveç’teki iki anaokulunun adı Nicolaigarden ve Egalia (Latince’de “eşitlik” anlamına geliyor) Bu okullarda kızlar ve erkekler için farklı oyun alanları yok, hepsi bir arada. Ayrıca kız-erkek demek de yok. Kendi isimlerini kullanıyorlar ya da arkadaş ve çocuk gibi cinsiyetsiz kelimeler kullanıyorlar. Ancak bu kadar küçük yaşta müdahale etmek doğru mu yanlış mı; uzun vadede ne gibi etkileri olacak? Bunlar merak konusu…
Cinsiyet ayrımı kaldırılıyor
Yapılan araştırmalara göre 10 yaşına kadar çocuklara uygulanan toplumsal cinsiyet ayrımı, ilerleyen yıllarda olumsuz sonuçlar doğuruyor. Küçük yaşlarda cinsiyet farklılığının keskin çizgilerle öğretildiği toplumlarda, kız çocuklarında fiziksel ve cinsel şiddete maruz kalma, çocuk evliliği, HIV; erkek çocuklarda ise intihar ve madde bağımlılığı gibi sonuçlar görülüyor.
Cinsiyet eşitliği konusunda dünyada 4. sırada olan İsveç’te eğitim sisteminde de eşitlik vurgulanmak isteniyor. Lotta Rajalin, Stockholm’da 1 ve 5 yaş arası çocuklar için bu anaokullarını kuran kişi. Burada öğretmenler geleneksel olmayan yöntemleri tercih ediyorlar. Rajalin’in okulunda hikayeler, şarkılar, her şey cinsiyetçilikten arındırılmış şekilde düzenleniyor. Kız-erkek ayrımı yapılmıyor ve hikayelerde, şarkılarda vb. oyunlarda, yalnız ebeveynler ya da eşcinsel çiftler de yer alıyor.
Cinsiyetsiz eğitimde en önemli rol öğretmenin!
Bu okullarda en önemli nokta öğretmenlerin çocuklara nasıl davrandıkları. Rajalin, CNN’e verdiği röportajda, öğretmenlerin okulda çocuklara nasıl davrandığını görmek için birbirlerini video’ya çektiğini söylüyor. İzledikten sonra değişmesi gerekenin gerçekten çocuklar değil kendileri olduğunu bu sayede net bir şekilde görüyorlar.
Öğretmenlerde kız ve erkek çocuklarla konuşurken ses tonlarında değişiklik, ağlayan kız ve erkek çocuklara farklı yaklaşım gibi tutumlar gözlemişler. Şimdi tamamen eşit davranıyorlar. Çocukların kendilerini tanımaları için fırsat yarattıklarını, nelerden hoşlandıklarını, nasıl bir insan olduklarını, cinsel tercihlerini sonuçta kendileri bulsun diye onları teşvik ettiklerini söylüyor Rajalin. “Onları sınırlamak istemiyoruz.”
