Neden bazı insanlar okudukları bir kitabı tüm detayları ile hatırlarken bazıları kitabı bitirdikten sonra adını bile unutur? Yanıt basit ama çözümü kolay değil.
Sorun, ne okuduklarında değil, nasıl okuduklarında.
Pasif okuyucular, bir kitabın ne yazdığını hemen unuturken; aktif okuyucular unutmuyor.
Bu iki okuyucu arasındaki bir diğer fark ise şu: Okuma miktarı onları farklı şekilde etkiliyor.
Pasif okuyucuların az okuyanları ile çok okuyanları arasında unutma konusunda çok da bir fark yok. Ama aktif okuyucu iseniz durum farklı.
Aktif okuyucular ne kadar çok okurlarsa o kadar iyi. Onlar okuduklarını biriktirmek için bir mekanizma geliştiriyorlar, bu da devamlılığı artırıyor. İyi argümanları kötü olanlardan ayırmayı öğreniyorlar. Problemlerden kaçınıyorlar. Ne kadar çok okurlarsa o kadar değerlidir. Çünkü okudukça ne okuyacaklarına bakmayı da öğrenirler.
Küçükken okuduğunuz kitapları hatırlıyor musunuz?
Okulda okuduğunuz kitapları tekrar düşünün. Bu kadar zaman geçmesine rağmen onları biraz hatırlayabilirsiniz. Detayları bulanık olsa bile, ana karakterleri, dikkat çekici detayları ve temaları hatırlayabilirsiniz. Siz sadece pasif olarak o kitapları okumadınız. Onları gerçekten aktif olarak okudunuz. Sınıfta tartıştınız, yüksek sesle okudunuz, belki bir bölümünü sahnede canlandırdınız ya da filme uyarlanmasını izlediniz.
Çok zaman harcadığınız bir şey için kasıtlı bir stratejiye sahip olmak mantıklı bir yaklaşımdır. Ancak çoğu insan, bilinçli olarak bile okumaya ayırdıkları zamana yatırım yapıp, ondan en iyi şekilde yararlanmıyor.
Hadi okuduğunuz bir kitaptan en iyi şekilde nasıl faydalanabilirsiniz ona bir bakalım. Öncelikle okumakla ilgili şimdiye dek gelen bilgilerinizi temizlemeniz gerek.
*Nitelik miktardan daha önemlidir
Haftada tüm dikkatinizle sadece bir kitap okursanız, önemsizce kitaplığın yarısını okuyan birinden daha iyi bir şey yapmış olursunuz aslında.
*Hızlı okuma saçmalığı
Aslında daha hızlı okumanın tek yolu daha çok okumaktır.
*Kitap özetleri asıl noktayı kaçırmanıza sebep olur
Hiçbir hayat tecrübesi olmayan ve küçük yaşlarda özet okuyan insanlar var. Fakat kitap okumanın amacı detaylar deposunu algılayabilmektir.
*Sıkıcı da olsa o kitap bitmeli! – Yanlış.
*Kitabın tamamını bitirmek zorunda değiliz. – Evet.
*Yan araçlara gerek yok derlerse de vardır bazen.
Aslında bir dizüstü bilgisayar, kalem ve kağıtlar işe yarayabilir.
Okumadan önce…
Kitaplarınızı akıllıca seçin
Kitap seçme konusunda herhangi bir kural yoktur. En çok satanları, klasikleri veya herkesin övdüğü kitapları okumamız gerekmiyor. İlgimizi çeken kitapların daha çok aklımızda kalacağı muhakkak. Çevirilerin ve eski kitapların versiyonlarını kontrol etmekte fayda var.
Kitap hakkında bilgi alın
Kitap hakkında bir ön araştırma yapmak iyi olacaktır. Yazarı hakkında bilgi sahibi olduğunuz bir kitap sizin için çok daha anlamlı ve akılda kalıcı olur. Bilmediğiniz bir ülkede yazılmış herhangi bir kitap için şu soruları araştırabilirsiniz:
+Yazar neden bunu yazdı?
+Arka planında ne var?
+Başka ne yazdı?
+Kitap nerede yazıldı?
+Yazıldığı sıradaki siyasi, ekonomik ve kültürel durum neydi?
+Yeniden yazıldı mı?
+Kitabın yazıldığı sırada ülkede bir savaş, ekonomik bunalım, lider değişimi ya da yeni bir teknolojinin ortaya çıkışı gibi önemli olaylar oldu mu?
O kitabı neden okuduğunuzu bilin
O kitabı ne için okuyorsunuz?
Eğlence için mi?
Bilmediğiniz bir şeyi ya da birini anlamak için mi?
İşinizde daha iyi olmak için mi?
Sağlığınız için mi?
Bir beceri öğrenmek için?
Kariyer dünyası hakkında bilgi edinmek için mi?
Kitaptan almak istediğiniz şey hakkında fikriniz olsun. Sonsuz miktarda yararsız bilgi toplamak istemezsiniz değil mi?
İçindekiler, önsöz, indeks gibi bölümlere göz gezdirin
Bu detayları incelemek, kitap hakkında daha çok bilgi edinmenizi sağlar. En iyi yazarlar kitaplarını yazmadan önce pek çok kitap okumuşlardır. Araştırılarak yazılmış bir kitabın bibliyografyası da zengin olur. O kitaplar arasında ilginizi çeken birini de alıp okuyabilirsiniz daha sonra.
Okurken…
Notlar alın
Yazmak belki de okuduğunuzu hatırlamanın en iyi yolu… Bu konuda sizin için en uygun tekniği bulmalısınız. Kendi sisteminizi yaratın. Bazıları dijital ortama, bazıları defter ya da çeşitli kartlara notlar almayı tercih eder. Bölümlerin özetini çıkarmayı da deneyebilirsiniz.
Odaklanın
Ne kadar süre okuyacağınıza karar verin. Ve başka hiçbir yapmayacağınızı bilin. Sosyal medya, TV, telefon, e-mail’ler yok. Başka bir yere bakmak yok. Aktif okumakta yazarla iletişim kurmak önemlidir. Derin okumalardan derin düşünceler çıkar. Günde kaç dakika ya da saat okuyacağınıza karar verip buna uymaya çalışın.
Kitabı işaretlerle donatın
Bazı kimseler kitaplara kutsalmışçasına yaklaşır. Çizmez, kenarını kıvırmaz, katlamaz vb. Ancak yazarla ve kitapla daha yakın bir ilişki kurmak için yazıp çizmek oldukça faydalıdır. İlk seferlerde sizi bir miktar rahatsız edebilir ancak zamanla alışırsınız.
Durun ve zihninizde canlandırın
Okurken arada bir durun ve cümleleri zihninizde canlandırın.
Sıkıldıysanız, onu bırakın
Bırakın ve başka, yeni bir kitaba geçin. Seçim aşamasında yanılmış olabilirsiniz.
Okuduktan sonra…
Öğrenilen bilginin üzerine düşünülmezse bir anlamı kalmaz. Okuduğunuzu düşünmeye de zaman ayırmalısınız.
Nerede uygulayabileceğinizi yani okuduklarınızı bi düşünün
Ee kitap bitti. Şimdi ne olacak? Öğrendiklerinizi nasıl kullanabilirsiniz? Evet, o yazarın söylediğini kesinlikle yapmalıyım gibi bir düşünceye salınmayın. Bunun için de bir plan yapın. Okuduklarınızı nerede, nasıl ve neden kullanabileceğinizi ölçüp, tartın. Öğrendiğiniz bir şeyi derhal uygularsanız bilgiler pekişecektir.
Öğrendiklerinizi öğretin
Öğrendiklerinizi ilgisini çekeceğini düşündüğünüz bir kişiyle paylaşın, başka birine öğretin. Eğer ilgilenen hiç kimse yoksa kendi kendinize konuşun. 😊
Notlarınızı gözden geçirin
Ve evet gerekiyorsa…
Yeniden okuyun (gerekiyorsa)
Mükemmel kitaplar birden fazla kez okunmalıdır. Yeniden okumayı zaman kaybı olarak görmeyin. Öğrenmenin bir yolu da bu. Ve en ideal zaman kitap bittikten hemen sonrası.
